Het Zakelijke Hart

Deel 2. Energietransitie: mijn persoonlijke inspanning

Leestijd: 9 minuten

Drieluik over de energietransitie

Deel 2. Mijn persoonlijke inspanning

Deel 2 van een drieluik over de energietransitie heb ik in 2021 en 2023 bijgewerkt en ik zal regelmatig terugkeren om nieuwe informatie toe te voegen.

Het gaat om blogs met een serieuze ondertoon omdat ik van mening ben dat we aan de slag moeten. Ik ben echter ook een optimist en geloof in het aanpassingsvermogen van de mens. Het leuke is, je kunt vandaag al beginnen en elke stap telt mee. Ook de kleintjes.

Wil je deel 1 en 3 lezen?

  1. De eerste blog gaat over de grote lijn, wat ik daarover lees en leer van experts en hoogleraren.
  2. In de derde blog mijmer ik over een lokaal perspectief met een aantal ideeën.

Aanleiding

Aanleiding is dat ik een Masterclass Versnelling Energietransitie volgde bij Drift, een Nederlands toonaangevend onderzoeksinstituut binnen het veld van duurzaamheidstransities.

Naast het coachen van zelfstandig professionals die kostwinner zijn en mijn werk in binnen- en buitenland als proces-, project- en programmamanager, ben ik intrinsiek gemotiveerd mijn steentje bij te dragen om deze prachtige planeet bewoonbaar te houden.

Het begint thuis & in mijn eigen dorp

  • Vanaf dat ik in dit huis kom wonen medio 2011 ben ik bezig om zo energieneutraal mogelijk te leven.
  • Tussen 2018 en 2020 huur ik eerst een groot en vervolgens een klein kantoor dat ik afvalvrij probeer te runnen.
  • In 2014 ben ik mede-oprichter van de lokale energiecoöperatie EnergiekBaarn waar ik tot 2018 bestuurslid ben.
  • Vanuit mijn rol als voorzitter van EnergiekBaarn ben ik in 2017 aanjager van het Baarns Klimaat Akkoord.
  • Tussen 2019 en 2020 ben ik actief voor het lokale Baarnse bedrijvenplatform POB Duurzaam om bedrijven en instellingen te enthousiasmeren om te starten met verduurzamen.
Moe maar voldaan na de lancering van het Baarnse Klimaat Akkoord in 2017

Waarom wil ik zo graag mijn steentje bijdragen aan de energietransitie?

Simpel.

Omdat ik van onze aarde houd, van haar schoonheid en wat zij aan rijkdommen met ons deelt qua natuur, dieren en mensen. Wij komen voort uit de natuur en zullen vergaan tot ‘natuur’.

Ik draag graag bij aan het doorgeven van deze rijkdom aan de volgende generaties, zodat die net als ik kunnen genieten van hoe mooi het hier is en hoe goed vertoeven het is op onze aardbol.Een informatief, helder geschreven, goed geïllustreerd boek met begrijpelijke data en feiten over wat je persoonlijk kunt doen is het boek De Verborgen Impact van Babette Porcelijn.

In haar boek gaat Porcelijn in op de verborgen impact van alles wat we in ons leven doen: wonen, reizen, eten, kleding en meer. Aanrader.

Twee minuten uitleg waarom ik graag iets bijdraag aan een gezond leefmilieu voor ons allemaal

Stap 1. Energieneutraal wonen

Eind 2010 kocht ik mijn eerste huis. Medio 2011 kon ik verhuizen en ben ik gestart met de weg naar energieneutraal wonen.

Energierekening

Mijn huidige energierekening bedroeg € 30 per maand tussen mei 2020 en eind 2022. Per eind 2022 ben ik € 60 euro gaan betalen i.v.m. de gestegen gasprijzen, maar op basis van hetzelfde verbruik. Medio mei 2023 houd mijn driejarige contract op en ik ben benieuwd wat de energieprijzen dan doen.

Ik krijg meestal geld terug en vaak op hilarische wijze.Mijn energieleverancier geloofde mijn meterstanden nooit. De eerste paar keer kreeg ik de vraag of ik een foto van de meter in de meterkast wilde opsturen 😉 

Elektra

Mijn elektraverbruik is van 2007 kWh per jaar in 2014 (hoogste) naar een netto teruglevering van 212 kWh in 2022 gegaan (laagste).

Gas

Gasverbruik is van 1282 m2 in 2012 (hoogste) naar 460 m3 in 2022 (laagste) gegaan.

Water

Ik startte in 2011 met 65 m3 waterverbruik en zit inmiddels de laatste jaren tussen de 15 en max 30 m3 per jaar.

Wat heb bij de verbouwing opgepakt?

Situatie: jaren-50 tussenwoning van ongeveer 90m2, met een vliering, tuin, een kat (overleden in 2019) en een hond. De eerste serie maatregelen dateert van de verbouwing begin 2011 en zijn genomen met de kennis en mijn budget van toen. Ik hanteerde en nog steeds de Trias Energetica die ik deel 1 uitleg.

Verminderen van energieverbruik

Isoleren

  • De vloer van de begane grond (BG)
  • Het plafond van de BG = vloer 1e verdieping
  • Het dak
  • De vloer van de vliering
  • De spouwmuren
  • Alle kozijnen vervangen en van HR++ glas voorzien

Verwarmen

  • HR CV-ketel. Als ik t nu zou doen, zou ik waarschijnlijk kiezen voor een hybride warmtepomp.
  • Vloerverwarming op de BG
  • Radiatoren geplaatst (waren er niet)
  • Radiatorfolie geplaatst
  • Verwarming staat uit in ruimtes waar ik niet veel ben

Verlichting en elektra verbruik

  • Voor 98% op LED verlichting overgestapt
  • Sluipverbruik voorkomen door plaatsen van o.a. stekkerdozen met aan/uit knoppen tussen apparaten en het lichtnet
  • Bewegingsmelder op licht bij de voordeur
  • Alleen A++ apparaten in de nieuwe keuken

Water

  • Douche-timer opgehangen
  • Thermostaatkraan geïnstalleerd in de douche

Monitoren van energieverbruik

  • Ruim een jaar een Wattcher gebruikt om sluipverbruik tegen te gaan
  • Elk jaar mijn elektra-, gas- en waterverbruik bijhouden
  • Mezelf uitdagen elk jaar minder elektra, gas en water te verbruiken
  • Een infrarood scan van het pand laten maken
    • N.a.v. de eerste scan mijn spouwmuren laten isoleren

Opwekken van energie

  • 8 zonnepanelen op het dak laten leggen

Additionele stappen na de verbouwing

  • Zonnepanelen installatie parallel laten schakelen i.p.v. serieel
    • En nieuwe omvormer die meer panelen aankan omdat ik er nog vier of vijf bij wil plaatsen. Eerste omvormen tweedehands doorverkocht.
  • Actief water opvangen in de badkamer en keuken.
    • In de winter spoel ik hiermee de WC door, in de zomer gaat het de tuin in.
  • Gestopt met besproeien van de tuin
    • Kijken welke planten wel en niet tegen een hoge(re) mate van droogte kunnen.
  • Thermostaat permanent lager (tussen 17 en 18 in plaats van tussen 18 en 19)
    • Ook mijn zomerprogramma aangepast en eerder uit en later aanzetten van de verwarming.

Wat wil ik nog meer doen?

Ik zou graag elektrisch of minimaal hybride rijden

Echter, ik heb geen eigen oprit, we hebben nog maar een beperkt aantal laadpalen in het dorp, ik heb een hond waarmee ik elke dag naar het bos rijd en ik vind ze nog te duur.Ik ben me bewust van het feit dat de productie, materialen, accuduur etc. van de elektrische en hybride auto's een keerzijde heeft.

Onderzoeken lijken te zeggen dat dit achterhaald is door nieuwe productietechnieken, langere accuduur, het recyclen van accu's en meer. Het kantelpunt tussen bezine en elektrische auto's lijkt bij 39.000 kilometer te liggen.

Lees hier meer.

Het concept van LomboXnet spreekt me zeer aan: de driehoek tussen huis met panelen, elektrische auto en laadpaal voor de deur. Lijkt me fantastisch.

Mogelijk dat ik een hondenkar voor achter mijn fiets koop.
Inmiddels heb ik een ebike + hondenkar en de eerste kilometers ermee gereden. Heerlijk! Nu bespaar ik in ieder geval een flink aantal kilometers met de auto.

Ik wil graag gasloos wonen

Hiervoor moet ik gaan koken en mijn huis gaan verwarmen met elektra (denk : inductie, warmtepomp, meer panelen etc.). Nog even sparen!

In de tussentijd kook ik zoveel mogelijk met deksel, een hooimadammeke, en zet ik het vuur eerder uit dan ik gewend was wanneer ik een eitje, rijst of pasta kook.

Stap 2. Afvalvrij leven

Juni 2014

Na een inspirerende lezing door Emily-Jane Townley van Leven zonder Afval doe ik die zomer een week mee met een Zero Plastic actie.In juni 2014 vond via Twitter de actie Zero Plastic Week plaats. De bedoeling was om een week lang geen plastic je huishouden in te brengen, waarbij de focus lag op het niet accepteren van plastic tassen in winkels.

Vanaf 1 januari 2016 is het inmiddels verboden om plastic tassen mee te geven in winkels.

Een paar weken na de lezing kom ik dorpsgenoot Emily-Jane tegen en ik vertel enthousiast dat ik nog steeds bezig ben.

‘Oh, wat leuk, jij bent ook besmet met het virus’ roept ze meteen. ‘Net als ik, toen ik een filmpje zag van Bea Johnson.’

Française Bea Johnson woont in California met haar man en twee kinderen.
Met het hele gezin hebben ze slechts 1 wekpot afval per jaar (!!!!).

De ladder van Lansink

Bea Johnson refereert rond minuut 2.17 naar de Ladder van Lansink: de standaard voor afvalbeheer.De Ladder van Lansink is een standaard op het gebied van afvalbeheer. De standaard is genoemd naar de Nederlandse politicus Ad Lansink, die in 1979 in de Tweede Kamer een motie voor deze werkwijze indiende. Internationaal wordt het algemene principe achter de Ladder van Lansink vaak aangeduid met de term "afvalhiërarchie".

Wat je wilt is je afval op de meest milieuvriendelijke manier verwerken. Daarom ook de hiërarchie in de ladder.

Pas als 'preventie' niet mogelijk is, ga je naar de stap eronder kijken, naar 'hergebruik'. Als dat niet mogelijk is, ga je weer een stap lager in de ladder etcetera. Bron: Wikipedia.
  Het is een uitermate handige checklijst als je afvalvrij leven wilt (leren) leven.

Plaatje van de Ladder van Lansink voor afvalvrij leven
Begin met “Nee-zeggen” tegen overbodig afval

Waar sta ik met afvalvrij leven?

Na een maand was ik hooked.

En na een jaar had ik nog slechts 2-3 zakken plastic afval.

Inmiddels zijn we 3,5 jaar 9 jaar verder, heb ik me er meer en meer in verdiept, relaties met lokale winkels gelegd waar ik verpakkingsvrij inkopen mag doen, en blijf ik stappen zetten op weg naar afvalvrij leven.

Preventie

  • Ik neem altijd eigen verpakkingen mee (voor bv. kaas, noten, brood, groenten, koekjes, eieren, frietjes, take-away, drinken onderweg en tandpasta)
  • Ik koop verpakkingsvrije producten (bv. shampoo, afwasmiddel zeepblokken)
  • Ik koop verpakkingsvriendelijke producten (bv. afbreekbare of goed te recyclen verpakkingen)
  • Ik laat verpakte producten liggen en maak ze zelf (bv. brood, deodorant)
  • Als het niet anders kan, koop ik producten zoveel mogelijk in bulk, glas, karton of metaal
  • En als het echt niet anders kan, probeer ik een variant te vinden waarbij ik de verpakking minimaal opnieuw kan gebruiken (bv. glazen potjes om eten in te maken)

Hergebruik

  • Ik koop bv. honing in een weckpot die ik later gebruik voor zelfgemaakte jam
  • Ik heb de laatste fles conditioner in gebruik voor een mix van water en azijn om schoon te maken
  • Ik gebruik alle plastic zakjes die ik in huis had, of waar ik niet aan ontkom, opnieuw voor bv. het invriezen van eten

Recyclen

  • Ik heb een composthoop
  • Ik startte in 2018 een moestuin met twee dorpsgenoten en inmiddels heb ik een eigen moestuin van 100m2. En vanaf 2023 wil ik in mijn eigen tuin vooral de kruiden en sla gaan verbouwen.
  • Ik koop en verkoop spullen via Marktplaats en andere online platforms. Liefst binnen loop-, fiets- of rij-afstand dan heb je ook nog eens nauwelijks reis- en verzendkosten.

Ontspullen

Ik probeer meer en meer te ontspullen. Dit gaat in golven en ik doe het op speelse manieren door bijvoorbeeld het Minimalism Game te spelen of de Konmari methode uit proberen. Het mislukt ook wel eens. Mijn vader stierf medio 2021 en ineens had stonden er overal dozen, schilderijen en andere spullen in huis die ik moe(s)t verkopen etc.

Repareren

Ik laat dingen maken die ik voorheen verving via het lokale Repair Café

Duurzame inkoop

  • Ik koop zoveel mogelijk duurzame producten en liefst van bedrijven met een MVO/duurzame bedrijfsfilosofie.
  • Voor ik tot aanschaf overga, probeer ik om te denken: kan het anders, is het nodig, kan ik de verpakking hergebruiken etcetera?

Wat wil ik nog meer doen?

Ik wil hondenvoer kunnen kopen zonder verpakking

Met een huisdier heb ik meer afval dan ik zou willen. Hondenvoer zit voornamelijk in plastic verpakkingen.Ik heb de Nederlandse producent van mijn hondenvoer gebeld en overlegd of ik niet met een grote ton langs kon komen rijden. Eens in de twee maanden bijvullen en hopsakee.

Helaas. Iets met de Keuringsdienst van Waren en wetgeving. Ik snap dat je klanten niet in de fabriek rond kunt laten lopen.

Suggestie: installeer een weeg- en aftappunt. Ludieke manier om met je klanten in gesprek te gaan.
  Door in bulk in te kopen bespaar ik iets op het totaal aan verpakkingsmateriaal. Ondertussen heb ik ontdekt bij welke winkels ik welke lekkernijen onverpakt kan kopen.

Ik recycle wat kan. In de plastic pot van de hondensnoepjes zit nu bv. meel waarmee ik brood bak.

Ik wil ook max 1 weckpot afval per jaar zoals Bea Johnson

Dit betekent wel dat ik de knop in mijn hoofd nog verder moet omdraaien.

Van plasticvrij en afval verminderen naar 100% afvalvrij.

Want er is nog volop ruimte voor minder afval in mijn leven zoals:

Af en toe bestel ik een pizza en die komt in … een pizzadoos.
Helaas ben ik geen kok en zelf pizza maken … mwah.

Ik wil 0% plastic en loze verpakkingen ontvangen via de post

Nog steeds sturen organisaties hun post en/of tijdschrift in plastic.

Helaas.

Ik stuur regelmatig verpakkingen terug om te vragen of het anders kan.

Stap 3. Afvalvrij werken

Voor het online Pioniersmagazine schreef ik eerder een blog in twee delen over mijn weg naar een afvalvrij kantoor (#).

Het was mega-spannend om te beslissen, want hoe zouden klanten gaan reageren? Ik heb het toch gedaan: geen printer, geen afvalbakken, afvalvrije cateraars, koffiebonen in een statiegeldblik, losse theeblaadjes en meer. Ik vroeg klanten hun afval weer mee naar huis te nemen, op het GFT en damestoilet afval na.

(#) Het pioniersmagazine heeft een aantal oude uitgaven van hun magazine offline gehaald. Binnenkort komen mijn blogs op mijn eigen site te staan en kun je ze hier lezen. Tipje van de sluier: alle prullenbakken weghalen doet wonderen!

Stap 4. Van alles en nog wat

Er is nog zoveel meer te doen en ook binnen wat ik al doe, nog zoveel meer te vergroenen.

Denk aan:

  • Duurzaam verzekeren
  • Duurzaam pensioen opbouwen
  • Zorgen voor 100% groene investeringen
  • 100% duurzame kleding
  • Nog duurzamer (moes)tuinieren
  • Duurzaam reizen (bijvoorbeeld niet meer vliegen)
  • Bomen planten
  • Groene kado’s geven (en inpakken in kranten of … niks!)

Kost dit niet allemaal belachelijk veel geld en tijd?

Veel mensen denken dat bovenstaande bakken met tijd, geld en energie kost.

Het vraagt vooral in het begin een inspanning qua uitzoekwerk en mindset verandering. Het is niet gratis, maarr, ik koop zoveel minder dat dit elkaar wel opheft. En, het levert zoveel op.

Dit krijg je er namelijk bij:

  • Een lage energie- en waterrekening en een comfortabeler huis
  • Minder spullen, vaak betere kwaliteit
  • Nieuwe relaties met lokale winkeliers en een verhoogd gevoel van saamhorigheid
  • Steunen van de lokale economieZo ontdekte ik bv. dat boeken bij je lokale boekhandel kopen net zo goedkoop en vaak zelfs goedkoper is dan via bol.com. Het kost tevens minder verpakkingsmateriaal omdat ik ze in de winkel ga ophalen.

    Een win-win situatie: goed voor het voortbestaan van de lokale boekwinkel én het milieu want geen afval.

    Ps: minder boeken kopen is nog beter. Ik leen 80% bij de bieb en koop vooral ebooks. Maarrr, blijf leesverslaafd dus er komt af en toe nog wel een boek binnen . . . ahum 😉
  • Een gevoel van welbehagen omdat je een steentje bijdraagt aan een duurzamere wereld
  • Uiteindelijk geef je minder uit omdat je zorgvuldiger boodschappen doet
  • en ga zo maar door.

Begin vandaag en zet één stap

Bij mij heeft dit proces van energieneutraler willen wonen en met minder afval willen leven een paar jaar geduurd. Na de eerste stappen ben ik simpelweg gewoon door blijven lopen.

De radicale verandering met kleine stappen.

Jan Rotmans over de energietransitie

Zet een eerste radicale stap en blijf lopen

Als we dit allemaal doen, dan zijn we een beweging.

Ik ben een groot fan van twee uitspraken die ik al jaren gebruik:

Be the change you wish to see in this world.

Mahatma Gandhi

en

One person can make a difference and everyone should try.

John F. Kennedy

Laten we elkaar inspireren 

Laten we het gewoon samen doen

Benieuwd wat jij al doet of gaat doen.

Laat t anders hieronder weten!

PS Wil je deel 1 en 3 lezen?

  1. De eerste blog gaat over de grote lijn, wat ik daarover lees en leer van experts en hoogleraren.
  2. In de derde blog mijmer ik over een lokaal perspectief met een aantal ideeën.

Deel dit artikel

4 gedachten over “Deel 2. Energietransitie: mijn persoonlijke inspanning”

    • Hej René, ja leuk om te lezen wat je gedaan hebt! En je vraag over de moestuin, die ligt niet aan de snelweg. Hebben we rekening mee gehouden. Ik ga zelf dit jaar elektrisch koken uitzoeken en kijken wat het kost om dat hier aan te leggen.

      Beantwoorden
  1. Hey Madeleine, leuk blog heb je geschreven, voor elektrisch koken kan je denken aan een multicooker, ik heb er een en ben enthousiast, ik kook er rijst, pasta, risotto in, (voorgeprogrammeerd dus gaat vanzelf op een warmhoudstandje) groenten, je kunt er in stomen, en sauteren maar ook suddergerechten/curry’s op slowcookerstand, zeer lage temperatuur langzaam garen, ontzettend lekker en soep natuurlijk. Gebruik m vrijwel dagelijks.
    Verder gebruik ik ook nog wel eens het petroleumstelletje (als dat nog enigszins verantwoord is 😉 van oma om suddergerechtjes op te maken, opa bakte er ook kügel op en vis, buiten op zaterdag na de markt. Voor gas besparen is een hogedrukpan ideaal (en gezond).

    Beantwoorden
    • Hej Lonneke, dat is een leuke tip! Ja, ga ik opsnorren. Ook omdat slowcooking veel beter past in deze tijd. Dat petroleumstelletje had ik ook, inmiddels weer verkocht 😉 Waar ik veel plezier van heb is het principe van aan de kook brengen en dan afzetten en laten staan, of in een Hooimadam doen. Dat werkt ook erg goed.

      Beantwoorden

Plaats een reactie

Meer lezen?

Covey’s derde cirkel: de cirkel van regie

Covey’s derde cirkel: de cirkel van regie

Een derde cirkel? Stephen Covey’s model heeft er toch maar twee? Die van invloed (influence) en van betrokkenheid (concern)?
Ja dat klopt. Maar… er mist volgens mij een derde cirkel in zijn wereldberoemde model. Ik weet dat dit natuurlijk best een beetje boel brutaal is om zo te stellen. Maar ik meen het! Wat vind jij?

Lees verder

Spreek je binnenkort!

Wat leuk dat je met mij van gedachten wilt wisselen. Ik hoor graag waar je het over wilt hebben en zie er naar uit je te spreken. Hartegroet, Madeleine Boerma